Sjálfstætt líf

Sjálfstætt líf

Sjálfstætt líf (Independent living movement) er hugmyndafræði og hreyfing fatlaðs fólks sem á rætur sínar að rekja til mannréttindabaráttu fatlaðs fólks á 8. áratug 20. aldar. Um er að ræða endurskilgreiningu á hugtakinu sjálfstæði.  Í stað þess að geta gert allt upp á eigin spýtur án aðstoðar sé sjálfstæði fólgið í að hafa stjórn, val og möguleika til sjálfstæðs lífs með notendastýrðri persónulegri aðstoð.  

Hvað er NPA?

NPA er þjónustuform sem byggir á hugmyndafræðinni um sjálfsætt líf. Markmiðið er að fatlað fólk geti lifað sínu lífi og haft sömu möguleika og ófatlað fólk. Valdið flyst frá þjónustukerfinu til borgarans sem verður um leið vinnuveitandi og verkstjórnandi síns aðstoðarfólks sem hann ræður til sín sjálfur. Aðstoðarfólk vinnur samkvæmt starfslýsingu sem fatlað fólk semur og er hönnuð eftir einstaklingsbundnum þörfum og lífsstíl.  Þannig hefur fatlað fólk val um hver aðstoðar það, hvar aðstoðin fer fram, hvernig hún er skipulögð og hvenær.

NPA samningur felur í sér að fatlað fólk semur við sitt sveitarfélag um að sjá um og skipuleggja sína eigin aðstoð. Einstaklingurinn og sveitarfélagið gera þá svokallaðan NPA samning sín á milli og byggir á sjálfsmati á þjónustuþörf einstaklingsins. Út frá því er áætlað mánaðarlegt fjárframlag sveitarfélagsins til einstaklingsins. Fjármagnið sem einstaklingurinn fær skiptist í þrjá hluta:

• 85%  í  laun og launatengd gjöld til aðstoðarfólks.
  
• 10% umsýslukostnaður sem fer til umsýsluaðila.
  
• 5% vegna útlagðs kostnaðar við aðstoðarfólk.

Beingreiðslur

Beingreiðslusamningar um notendastýrða persónulega aðstoð byggja ekki á lagaskyldu en hafa verið við lýði um nokkurt skeið. Í ákveðnum tilfellum er heimilt að gera beingreiðslusamning við fatlaðan notanda þjónustunnar eða við forsjáraðila ólögráða barna. Í beingreiðslusamningi felst að viðkomandi fær greidda ákveðna fjárhæð sem hann ráðstafar sjálfur til kaupa á þeirri þjónustu sem hann ella hefði fengið frá Velferðarsviði Reykjavíkurborgar. Fjárhæð beingreiðslusamninga er byggð á mati á stuðningsþörf skv. reglum Reykjavíkurborgar um félagslega heimaþjónustu og  stuðningsþjónustu.

Munur á NPA samningi og beingreiðslusamningi er annað regluverk í kringum beingreiðslusamninga og fjárhæðin sem einstaklingurinn fær úthlutað frá sínu sveitarfélagi skiptist ekki í þrjá hluta eins og NPA samningar gera. Þeir sem eru með beingreiðslusamning hafa því ekki ákveðna upphæð sem ætluð er sérstaklega til að mæta kostnaði við aðstoðarfólk t.d. ferðakostnað (5%) né umsýslukostnað (10%).

Fyrirtæki og stofnanir sem vinna að NPA á Íslandi

NPA miðstöðin

NPA Setur Suðurlands

Athugið að efni hér fyrir ofan er fengið af vef viðkomandi stofnana/fyrirtækja